Sáng ngày 6/3/2019 ( tức ngày ½ AL), Cán bộ và nhân dân xã Cẩm Nhượng tổ chức lễ kỷ niệm Ngày mất vị Thành Hoàng, Quang tĩnh Hoàng Thái Hậu Đức bà Hoàng Càn.
Sáng ngày 6/3/2019 ( tức ngày ½ AL), Cán bộ và nhân dân xã Cẩm Nhượng tổ chức lễ kỷ niệm Ngày mất vị Thành Hoàng, Quang tĩnh Hoàng Thái Hậu Đức bà Hoàng Càn.
Ban thờ chính trong Đền Cả.
Bà Hoàng Càn là cái tên gọi kính trọng của nhân dân Cẩm Nhượng tôn danh ghi nhớ, nhưng tên gọi đầy đủ của bà là Hoàng Thị Càn. Lịch sử dân tộc đã ghi rõ tên bà, những người dân Cẩm Nhượng luôn luôn gọi bà là vị thành hoàng của làng.
Cán bộ và nhân dân xã Cẩm Nhượng tổ chức lễ kỷ niệm Ngày mất vị Thành Hoàng, Quang tĩnh Hoàng Thái Hậu Đức bà Hoàng Càn.
Theo sử sách ghi lại, trong một lần vua Trần Thánh Tông ( 1258-1278) đi thượng ngoạn cảnh nước non qua vùng đất Kỳ La bắt gặp người con gái Hoàng Càn, thấy dung nhan sắc sảo, đối đáp lưu loát, thông minh, nhà vua tiến cử vào trong cung làm Cung Phi. Vốn đức tính cần cù nết na, phúc hậu bà được nhà vua sủng ái, các việc hậu cung được nhà Vua tin tưởng.
Dưới thời vua Trần Thánh Tông, chính sách khai khẩn đất điền được quan tâm. Nhà vua chủ trương cho các vương hầu, cung phi về các vùng chiêu tập dân nghèo khai hoang lập ấp các miền ven biển. Bà Hoàng Càn nhân dịp ấy về thăm quê cũ nơi xưa, nơi giải đất bãi bồi ven sông cận biển mà một thời bà đã từng sinh sống. Thời đó nhân dân ở vùng đất nhỏ hẹp này luôn luôn bị các làng trên chèn ép, họ đã trình thưa với bà mong bà giúp đỡ, để yên phận lưới chài. Sẵn lòng thương dân bà đã trình nhà vua nhường lại mảnh đất này cho dân chài lưới. Bà Càn đã sai cắm bia cắm mốc định rõ địa giới của làng để tránh tranh chấp và đặt tên là: Làng Nhượng Bạn. ( Theo giải nghĩa, thì Nhượng ở đây là nhường , chữ " Bạn" ở đây có nghĩa là chữ "bờ ".
.jpg)
Ghi nhận công lao của bà Hoàng Càn Các triều đại vua Nguyễn đã tặng các sắc phong tôn danh bà Hoàng Càn với hai sắc phong, vào ngày 8 tháng 6 nhuận, năm duy tân thứ 5 (1911), sắc phong ngày 25 tháng 7 Khải Định thứ 9 ( 1924). Sắc phong có nội dung dịch nghĩa như sau:
Sắc phong cho xã Nhượng Bạn, tổng Lạc Xuyên
Phụng thờ như trước quang Tĩnh Hoàng Thái Hậu Trần triều là bậc bảo vệ đất nước, giúp đở muôn dân.
Cổng chính Đền Cả
Để tưởng nhớ công lao của bà, nhân dân Nhượng Bạn đã lập đền thờ khá đồ sộ, đặt tên là đền bà Càn ở xóm Tam Văn, nay là thôn Lâm Hoản do làng đương thờ phụng hương khói và làm giỗ của bà vào ngày mồng một tháng hai âm lịch hàng năm. Trong đền có treo các câu đối hoành phi, long ngai, bài vị được bố trí trang nghiêm và linh thiêng. Đền được xây dựng vào thờ nhà Lê, nhưng do tác động của khí hậu, thiên tai, và cuộc chiến tranh chống Mỹ, năm 1965, đền bà Càn bị sập đổ chỉ còn lại vùng đất di tích.
.jpg)
Vào năm 2006, bằng những tấm lòng nhân ái của người con xa quê đó là ông Phạm Hùng nguyên Tổng giám đốc Tổng công ty lắp máy Việt Nam và gia đình, con em xa quê các nhà hảo tâm đóng góp công đức xây dựng phục hồi ngôi đền khang trang và đưa vào sinh hoạt văn hóa tâm linh tín ngưỡng cho đến nay, các long ngai bài vị, các vị tôn thần, danh thần, sắc phong và câu đối được nhân dân rước về đền thờ phụng vào năm 2008 cho đến nay. Đền Cả đã được UBND Tỉnh công nhận là di tích lịch sử cấp Tỉnh, từ lâu nay Đền trở thành nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh tín ngưỡng của nhân dân Nhượng Bạn.
Trải qua hàng trăm năm lịch sử, mảnh đất và con người Nhượng Bạn nơi đây mãi mãi là cội nguồn gắn liền với tên tuổi sự nghiệp của bà Hoàng Càn - Một nhân vật lịch sử đã ăn sâu vào tâm trí người dân Cẩm Nhượng ngày nay.
Hồng Phượng – Đình Tuấn