- 1. Hiệu lực của văn bản hành chính
Hiện nay văn bản hành chính được áp dụng theo Nghị định 30/2020/NĐ-CP ngày 05/3/2020 của Chính phủ về công tác văn thư, theo Nghị định 30 thì chỉ có Quyết định mới thể hiện có hiệu lực thi hành, cụ thể: Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày…; các văn bản khác không thấy hướng dẫn thể hiện hiệu lực của văn bản. Thông thường, các văn bản hành chính sau sẽ có quy định cụ thể hiệu lực:
+ Trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính: Theo Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2020 thì các quyết định xử phạt hành chính, quyết định khắc phục hậu quả, quyết định cưỡng chế
- Đối với Quyết định đính chính, sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ một phần hoặc toàn bộ, quyết định mới ban hành có hiệu lực kể từ ngày ký hoặc một thời điểm cụ thể saungày ký quyết định và được ghi trong quyết định (khoản 1 Điều 16 Nghị định 118/2021/NĐ-CP).
- Đối với Quyết định xử phạt vi phạm hành chính thì: thời điểm có hiệu lực kể từ ngày ký hoặc ngày khác do người có thẩm quyền quyết định.
+ Trong lĩnh vực đất đai: Theo Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành, Thông tư 30/2014/TT-BTNMT quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất,thì các quyết định giao đất, thu hồi đất…có hiệu lực kể từ ngày ký hoặc kể từ ngày, tháng năm.
+ Trong lĩnh vực giải quyết khiếu nại
Theo Luật Khiếu nại và các văn bản hướng dẫn thi hành thì hiệu lực của các quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng có hiệu lực kể từ ngày ký hoặc sau một thời điểm nhất định, cụ thể:
- Quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu có hiệu lực pháp luật sau 30 ngày, kể từ ngày ban hành mà người khiếu nại không khiếu nại lần hai; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày. Quyết định giải quyết khiếu nại lần hai có hiệu lực pháp luật sau 30 ngày, kể từ ngày ban hành; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn có thể kếo dài hơn nhưng không quá 45 ngày. (Điều 44 Luật Khiếu nại năm 2011)
Như vậy, đối với văn bản hành chính thì từng lĩnh vực cụ thể mà quy định thời điểm có hiệu lực của văn bản, thông thường đối với quyết định, nghị quyết thì sẽ có quy định cụ thể thời điểm có hiệu lực kể từ ngày ký hoặc một thời điểm xác định nhưng không được quy định hiệu lực trở về trước để bảo vệ quyền lợi của người bị tác động bởi quyết định, nghị quyết.
Đối với các văn bản khác như Công văn, Thông báo, kết luận…thường không thể hiện hiệu lực trong văn bản, trường hợp này thì xác định có hiệu lực kể từ ngày ký văn bản hoặc ngày cụ thể đối với từng nội dung trong văn bản.
- 2. Thời điểm hết hiệu lực của văn bản hành chính
Hiện nay, đối với văn bản quy phạm pháp luật thì có quy định cụ thể về thời điểm hết hiệu lực theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; tuy nhiên đối với văn bản hành chính thì chưa có một văn bản chung để quy định thời điểm hết hiệu lực mà để xác định văn bản còn hay hết hiệu lực thì phải đối chiếu với từng lĩnh vực cụ thể. Theo quan điểm của trangtinphapluat.com thì văn bản hành chính sẽ hết hiệu lực trong các trường hợp sau đây:
+ Hết hiệu lực theo thời gian ghi trong văn bản hành chính, ví dụ: Nghị quyết của Hội đồng nhân dân về chương trình công tác năm 2022 thì văn bản này sẽ hết hiệu lực đến hết 31/12/2022. Hay như quyết định cưỡng chế vi phạm hành chính sẽ ghi: Quyết định này hết hiệu lực khi tổ chức xong việc cưỡng chế…
+ Hết hiệu lực khi không còn đối tượng áp dụng: Ví dụ quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với tổ chức, cá nhân cụ thể nhưng cá nhân đã chết, tổ chức đã giải thể, phá sản.
+ Hết hiệu lực khi đã thi hành xong các nội dung của văn bản hành chính:
+ Hết hiệu lực khi bị thay thế hoặc bãi bỏ bằng văn bản hành chính khác.
Đối với các văn bản hành chính không thuộc các trường hợp trên thì vẫn còn hiệu lực thi hành, tuy nhiên tùy trường hợp cụ thể mà người áp dụng xem văn bản đó có còn phù hợp với thực tiễn hay không để áp dụng.