1. Thông tin hành chính cơ bản
Xã Cẩm Xuyên là đơn vị hành chính mới của tỉnh Hà Tĩnh, được thành lập năm 2025 theo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh.
Địa phương này được hình thành trên cơ sở sáp nhập 3 đơn vị hành chính cũ gồm: thị trấn Cẩm Xuyên, xã Cẩm Quang và xã Cẩm Quan.
Trụ sở hành chính mới của xã được đặt tại trụ sở UBND huyện Cẩm Xuyên (củ trước đây) – một vị trí trung tâm, thuận lợi cho việc điều hành hành chính, quản lý nhà nước và phục vụ nhân dân trong toàn địa bàn.

2. Vị trí địa lý
Xã Cẩm Xuyên nằm ở trung tâm tỉnh Hà Tĩnh, giữ vai trò là đầu mối kết nối hành lang phát triển giữa các vùng đồng bằng, thị trấn cũ và các khu sản xuất nông nghiệp trọng điểm.
Phía bắc giáp xã Cẩm Bình, phía nam giáp xã Cẩm Hưng, phía đông giáp xã Thiên Cầm và phía tây giáp xã Cẩm Duệ
Vị trí địa lý thuận lợi, nằm gần tuyến quốc lộ 1A, quốc lộ 8C và nhiều trục đường giao thông quan trọng, góp phần giúp Cẩm Xuyên trở thành trung tâm hành chính – thương mại – dịch vụ của toàn tỉnh.

3. Diện tích và dân số
Xã Cẩm Xuyên có diện tích tự nhiên là 82,98 km² (Thị trấn Cẩm Xuyên 15,53 km², xã Cẩm Quan 57,85 km², xã Cẩm Quang 9,60 km²), dân số 34.122 người. (Thị trấn Cẩm Xuyên: 16.293 người, xã Cẩm Quan: 9.913 người, xã Cẩm Quang: 7.916 người). Cẩm Xuyên là một trong những xã có dân số đông nhất tỉnh, quy mô rộng, tiềm lực nhân lực dồi dào và có sức bật lớn trong quá trình phát triển đô thị hóa nông thôn mới.

4. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển
Các đơn vị hợp nhất để hình thành xã Cẩm Xuyên mới đều có bề dày lịch sử lâu đời và giữ vai trò trung tâm trong quá trình hình thành và phát triển của tỉnh Hà Tĩnh.
Thị trấn Cẩm Xuyên từng là trung tâm chính trị – kinh tế của tỉnh, nơi đặt trụ sở hành chính và diễn ra các hoạt động giao thương lớn. Trong khi đó, Cẩm Quang và Cẩm Quan là những vùng có truyền thống nông nghiệp, có thế mạnh về sản xuất, chăn nuôi và xây dựng nông thôn mới.
Việc sáp nhập ba đơn vị này không chỉ mở rộng không gian phát triển mà còn giúp đồng bộ quy hoạch, tiết kiệm chi phí đầu tư công và nâng cao hiệu quả quản lý hành chính.

5. Kinh tế – xã hội
Kinh tế xã Cẩm Xuyên mang tính chất tổng hợp với sự phát triển đồng đều giữa thương mại – dịch vụ, nông nghiệp hiện đại và tiểu thủ công nghiệp.
Thị trấn Cẩm Xuyên cũ đóng vai trò trung tâm thương mại – dịch vụ với hệ thống chợ, siêu thị, cửa hàng kinh doanh sôi động.
Cẩm Quang và Cẩm Quan cung cấp vùng nguyên liệu nông nghiệp quan trọng, nổi bật là cây lúa, lạc, rau màu, chăn nuôi bò, lợn, gia cầm và thủy sản nước ngọt.
Một số mô hình kinh tế hộ gia đình, trang trại tổng hợp và hợp tác xã kiểu mới đã hình thành và đang được hỗ trợ mở rộng.
Cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội như điện, đường, trường, trạm, hệ thống thoát nước, công trình thủy lợi được đầu tư nâng cấp, đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt ngày càng cao.

6. Hành chính – chính trị
Sau khi sáp nhập, hệ thống chính quyền của xã Cẩm Xuyên được tổ chức lại đầy đủ, gọn nhẹ, hiệu quả.
Các cơ quan: Đảng ủy, HĐND, UBND, MTTQ và các đoàn thể chính trị – xã hội được kiện toàn về tổ chức và nhân sự.
Chính quyền xã phát huy vai trò trung tâm điều phối, vừa đảm bảo quản lý hành chính hiệu quả, vừa phục vụ tốt cho nhân dân với phương châm công khai – minh bạch – gần dân – vì dân.
Công tác cải cách hành chính, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin được đẩy mạnh, giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ công.

7. Văn hóa – xã hội – bản sắc
Xã Cẩm Xuyên có đời sống văn hóa phong phú, người dân hiền hòa, trọng lễ nghĩa, có truyền thống yêu nước, hiếu học và đoàn kết cộng đồng bền chặt.
Trên địa bàn có nhiều công trình văn hóa, di tích lịch sử, đình chùa cổ kính, đền thờ danh nhân, nơi ghi dấu phong trào cách mạng trong các giai đoạn lịch sử.
Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được duy trì thường xuyên tại các khu dân cư, trường học và trung tâm văn hóa xã.
Cơ sở giáo dục gồm hệ thống trường mầm non, tiểu học, THCS đạt chuẩn quốc gia; công tác khuyến học, khuyến tài được toàn dân hưởng ứng.
Trạm y tế xã được đầu tư đồng bộ, đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn, đảm bảo khám chữa bệnh ban đầu cho người dân, triển khai hiệu quả các chương trình y tế cộng đồng.

8. Tầm nhìn phát triển
Xã Cẩm Xuyên định hướng phát triển theo mô hình đô thị nông thôn mới kiểu mẫu gắn với trung tâm hành chính – thương mại – dịch vụ hiện đại của tỉnh.
Tầm nhìn đến năm 2030, xã tập trung vào các mục tiêu:
• Đẩy mạnh quy hoạch vùng dân cư, trung tâm hành chính và vùng sản xuất nông nghiệp hiện đại
• Xây dựng hạ tầng giao thông, cấp thoát nước, cây xanh và hệ thống điện – viễn thông đồng bộ
• Phát triển mạnh kinh tế hợp tác, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào chế biến nông sản, dịch vụ logistic, siêu thị, thương mại điện tử
• Tăng cường bảo vệ môi trường, phát triển bền vững gắn với đô thị hóa hài hòa
• Phấn đấu xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và tiến tới đô thị loại V vào năm 2030